Bronisław Piłsudski jest „jednym z najczęściej cytowanych polskich uczonych, a jego dorobek jest traktowany jako jeden z dwóch–trzech najważniejszych w skali globalnej wyników humanistyki, spośród tych, które wyszły z Polski w ciągu ostatniego stulecia”
Ajnowie, górale i Bronisław Piłsudski to wystawa dedykowana Bronisławowi Piłsudskiemu (1866–1918) – badaczowi zarówno kultur aborygeńskich na Sachalinie i Hokkaido, jak i górali podtatrzańskich, żarliwemu patriocie – w stulecie śmierci i w setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. Zbliża do fenomenu tego niezwykłego człowieka, zesłańca, etnografa z przypadku, muzealnika, prezentując znaczącą część jego wizualnego dorobku: fotografie utrwalające Ajnów i ich zwyczaje, przedmioty codziennego użytku z okręgu Nibutani-Biratori na Hokkaido, gdzie Piłsudski prowadził badania i tworzył kolekcję, a także związany z góralami zbiór etnograficzny z Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem. Ukazuje ślady „ginących kultur”, które mimo iż istniejące w odmiennych warunkach i przestrzeniach wydają się sobie bliskie.

Piłsudski dostrzegł wyjątkowość obu kultur, ich odrębność, a wręcz prymarność. I przede wszystkim zobaczył w nich ajnów – ludzi.

Całe ponad 18 lat mojego pobytu na Dalekim Wschodzie miało miejsce wbrew mojej woli. Ustawicznie tęskniąc za powrotem do mojej ojczyzny, starałem się wyrzucić z siebie bolesne uczucie bycia wygnańcem – zniewolonym i siłą wyrwanym z tego, co mi było najdroższym. Tedy naturalnie zainteresowałem się tubylcami Sachalinu, którzy jako jedyni prawdziwie kochali ten kraj, miejsce ich bytowania od czasów niepamiętnych, znienawidzone teraz i zbrukane przez tych, którzy uczynili zeń karną kolonię. Wchodząc w kontakt z tymi dziećmi natury, których inwazja totalnie obcej formy cywilizacji zaskoczyła i oszołomiła, wiedziałem, że pomimo bycia pozbawionym wszelkich praw i w najgorszych latach mojego istnienia jednak mam jakąś moc i możliwość niesienia im pomocy. […] Odczuwałem głęboką przyjemność z rozmowy z ludźmi innej rasy w ich własnym języku.
 

Ja nastaję na spieszność zbiorów okazów upadłej, ginącej kultury – widzę naocznie przy zetknięciu z ludnością, jak szybko ginie sporo cennych rzeczy.