„Nowe rzemiosło” będzie ostatnim z siedmiu kierunków rozwoju polskiego wzornictwa omawianych w ramach cyklu DIZAJN NA FALI. Ta przybierająca na sile światowa tendencja zakłada powrót do przedprzemysłowych wartości kodowanych w przedmiotach użytkowych, głównie poprzez użycie ręcznych, tradycyjnych metod wytwórstwa oraz lokalnych, pochodzących z natury surowców. Przesyt jałowymi kulturowo produktami niskiej jakości wynikający z globalizacji i nadprodukcji wymusił u projektantów refleksję nad kondycją współczesnej kultury materialnej i środowiska naturalnego. Nurty takie jak „eko-” i „etnodesign”, projektowanie zrównoważone czy glokalizacja utorowały ścieżkę powrotu dla rzemiosła w wydaniu uwspółcześnionym, odrzucającym ograniczające, konserwatywne doktryny.

Nowi rzemieślnicy, choć pełnymi garściami czerpią z tradycji i dorobku przedwojennych cechów, nie boją się technologicznych fuzji i eksperymentów, formalnych odstępstw czy reinterpretacji, wprowadzania całkowicie nowych funkcji, a nawet znaczeń. Rzemiosło stało się narzędziem do zapisu wartości w wytwarzanych przez człowieka przedmiotach, silnie spajając twórcę i użytkownika z kulturą, z której się wywodzi, a jednocześnie pozwalając na zachowanie indywidualnej ekspresji świadomego autora.

Wielkoskalowa produkcja przemysłowa sterowana potrzebami kapitalizmu wypełniła nasze otoczenie tworzywami sztucznymi w postaci wszędobylskich, łatwo zamiennych laminatów, lakierów, farb, opakowań, folii czy tekstyliów. Zjawisko globalnej nadprodukcji w stosunkowo krótkim czasie dramatycznie odbiło się na kondycji planety, zagrażając wyczerpaniem zasobów naturalnych i nieodwracalnym zanieczyszczeniem środowiska. Powrót do bliskich człowiekowi, ekologicznych i estetycznie ponadczasowych materiałów wydaje się dobrym kierunkiem na drodze do odpowiedzialnego wytwórstwa i projektowania.

Stolarstwo, garncarstwo, kamieniarstwo, plecionkarstwo, tkactwo, kaletnictwo, szklarstwo czy kowalstwo to jedne z wiodących profesji powracających w Polsce już w nowej, bardziej współczesnej odsłonie. To odrodzenie rzemiosła ma zdecydowanie bardziej charakter nagłej rewolucji niż płynnie przebiegających przemian ewoluujących. Należy pamiętać, iż sytuacja naszego kraju znacząco różni się od tej obserwowanej u większości państw europejskich. Wyniszczającą okupacja w czasie drugiej wojny światowej oraz zwalczanie działalności prywatnej w czasach komunizmu prawie całkowicie ucięły ciągłość tradycji pokoleniowej, tak ważnej dla trwania i rozwoju rękodzieła. W wielu przypadkach projektanci i młodzi wytwórcy, przywracając do życia ginące zawody, działają na pograniczu archeologii i antropologii, tropiąc historyczne przykłady zapisu tożsamości kulturowej za pośrednictwem rzemiosła. Ten badawczo-projektowy wysiłek nie tylko przynosi korzyści samym projektantom-wytwórcom, ale także przywraca społeczeństwu zapomnianą wiedzę, tworzącą naszą kulturę narodową.

Spotkanie rozpocznie się we wtorek, 17 grudnia 2024 roku o godzinie 18.00 w sali audiowizualnej w głównym budynku Muzeum Manggha. Na wydarzenie nie obowiązują zapisy. Koszt udziału: 5 zł za osobę. Płatności dokonuje się stacjonarnie w recepcji od wtorku do niedzieli oraz w dniu spotkania w godzinach 10.00–17.30 lub online. Liczba miejsc ograniczona. Prosimy o przyjście z co najmniej 15-minutowym wyprzedzeniem.

Partnerem wydarzenia jest Geberit.

GOŚCIE SPOTKANIA

     Ewa Klekot, dr hab., antropolożka, tłumaczka i kuratorka, profesorka w Instytucie Projektowania Uniwersytetu SWPS. Interesuje się łączeniem humanistyki i nauk społecznych z projektowaniem i działaniami artystycznymi w badaniach i edukacji. Analizuje antropologię wytwarzania, związane z nią poznanie i wiedzę: umiejętności, wiedzę ciała, materiały i procesy; tradycje wytwarzania wobec dziedzictwa niematerialnego. Podejmuje refleksję nad sztuką, społecznym konstruowaniem sztuki ludowej i prymitywnej, materialnością i wartościowaniem rzeczy uznawanych za dizajn, sztukę, zabytek, eksponat muzealny.

     Olga Milczyńska, ceramiczka, artystka i rzemieślniczka. Ukończyła studia na wydziale ceramiki w Królewskiej Duńskiej Akademii Sztuk oraz na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu. Praktykowała w pracowniach w Wielkiej Brytanii, we Francji, w Danii i Korei Południowej, współpracowała z Ośrodkiem Garncarskim w Medyni Głogowskiej. Jest współzałożycielką Stowarzyszenia Nów. Nowe Rzemiosło i kuratorką wystaw poświęconych rzemiosłu. Uczestniczyła w wystawach krajowych i międzynarodowych, takich jak Ceramic Biennale w Indonezji czy Dutch Design Week w Eindhoven. Wykładała również ceramikę na School of Form.