Bonsai mogą służyć jako dekoracja, kwitnąc w określonej porze roku lub tworząc niezwykłe formy, jednak przede wszystkim reprezentują kwintesencję najlepszych i najpiękniejszych cech, które dała im przyroda. Takie drzewa określano w najrozmaitszy sposób: miniaturyzacja natury, naśladownictwo natury, powtórzenie naturalnej prostoty w drzewach. Żadne z tych określeń nie oddaje istoty
bonsai, ponieważ wyrażają one coś więcej niż tylko odbicie przyrody w miniaturze. W celu właściwego zrozumienia, należy udać się w daleką drogę podążając za swoimi zmysłami. Jest to trudne do opisania w kilku słowach, np. ktoś może ostrożnie wykopać małe drzewko i zacząć uprawiać w domu, lecz niezależnie od tego, jak długo i jak skrupulatnie by nad nim pracował, proces miniaturyzowania drzewka może nie zawierać naturalnego otoczenia i atmosfery nawet wówczas, gdyby udało się zmniejszyć je stokrotnie. Wielu ludzi nie potrafi uchwycić jednak różnicy pomiędzy skalą zmniejszenia a
bonsai. Podziwiając precyzję miniaturyzacji sądzą, że na tym polega wyższy poziom artyzmu. Dla takich osób będzie to jedynie pięknie wykonana zabawka, podobna do modelu pociągu lub samochodu, w której zadbano o wszystkie detale.
Nie ma w przyrodzie drzew młodych czy starych, które byłyby ze sobą identyczne. Każde z nich jest jedyne w swoim rodzaju w zależności od podłoża, klimatu i otaczającego środowiska, a ponadto kształtuje je gatunek, do którego należą i specjalne cechy rodziny botanicznej, które nadają własną osobowość i unikalny wygląd. Sensem sztuki
bonsai jest przede wszystkim bardzo skrupulatny wybór okazu. Spośród wielu trzeba wybrać jeden, którego kształt jest właściwy i którego wygląd wywiera na nas pewne wrażenie. Jego zarówno zewnętrzne jak i wewnętrzne piękno musi wywrzeć piętno na naszej pamięci dlatego, że właśnie ta pamięć stanie się narzędziem w tworzeniu formy i właściwego odczucia sztuki
bonsai. To stwierdzenie, wypowiedziane przez jednego z zagorzałych wyznawców sztuki
bonsai, jest dla mnie przykładem najgłębszej akceptacji, jaką kiedykolwiek słyszałem. Streszcza w sobie instynktowne odczucie
bonsai, które jeżeli ktoś potrafi w sobie rozwinąć, otwiera przed nim możliwość rozumienia ich specyficznych właściwości. Krótko mówiąc,
bonsai nie jest miniaturową kopią drzew występujących w przyrodzie, lecz jest artystycznie doskonałym wyobrażeniem drzewa, które zostało stworzone, aby rosnąć w pojemniku, jeszcze mocniej podkreślającym jego piękno.
W istocie
bonsai jest bardziej naturalne niż sama przyroda. Rozmyślając nad początkiem tej sztuki, można sobie łatwo wyobrazić, jak nasi przodkowie, urodzeni wśród pięknej przyrody i zróżnicowanego krajobrazu Japonii, byli wzruszeni tą bogatą scenerią, która ich otaczała. Emocjonalny wpływ przyrody być może skłonił ich do poszukiwania w niej ideału. Z tego odczucia i potrzeby tworzenia wespół z przyrodą narodziła się sztuka
bonsai, którą można określić jako naturalną scenę poruszającą uczucia i zmysły.
Masahiko Kimura
W imieniu Klubu Bonsai Polska zapraszam na naszą jubileuszową wystawę drzewek bonsai, która odbędzie się jak zawsze przez ostatnich 20 lat w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha. Trudno pominąć przy tej okazji nieocenioną pomoc Dyrekcji przez te wszystkie lata! Dziękujemy!
Jak na porę roku przystało jesień będzie tematem przewodnim. Każdy kto lubi jesienne spacery w lesie, parku, czy po łąkach odnajdzie bardziej lub mniej zawoalowany klimat, a być może miłe wspomnienia związane z tą porą roku. Mała społeczność z dużym sercem i chęcią propagowania sztuki bonsai przygotowała ciekawą ekspozycję. Zapraszamy od wtorku 25 września do niedzieli 30 września.
Grzegorz Sowiński