Publikacja towarzysząca wystawie w Bydgoszczy i Muzeum Manggha w Krakowie

O wystawie

Alicia Candiani

Lew Tołstoj

Zhang Minjie urodził się w 1959 roku w Tangshan w Chinach. Miasto Tangshan, położone w północnej części prowincji Hebei, posiada długą i przejmującą historię. Istnieją dowody, że starożytne ludy pracowały na tej urodzajnej ziemi już 4000 lat temu. W dzieje regionu wplecionych jest wiele kultur, między innymi rolnicze, pochodzące z centralnej równiny i z obszarów otaczających morze. Miasto jest jednak bardziej znane z niszczycielskiego trzęsienia ziemi z 1976 roku, o sile 7,8 stopnia w skali Richtera . Katastrofa zniszczyła nie tylko całe stulecie postępu przemysłowego w mieście, lecz również pochłonęła życie około 270 000 osób. Ponadto 164 000 ludzi odniosło ciężkie obrażenia, co sklasyfikowało tę klęskę żywiołową jako największe trzęsienie ziemi XX wieku pod względem liczby ofiar śmiertelnych.
Na rok przed tym zdarzeniem Zhang Minjie ukończył liceum i zamierzał rozpocząć studia artystyczne. Niestety, przywódcy Rewolucji Kulturalnej  wysłali go na rok prac rolniczych, obejmujących wyplatanie koszy, drenowanie rzek i żniwa. Po zakończeniu pracy w 1976 roku, artysta wrócił do dystryktu Fengnan w mieście Tangshan, gdzie rozpoczął pracę jako scenograf i jednocześnie podjął studia w zakresie malarstwa. Nieoczekiwane trzęsienie ziemi ponownie zmieniło jego życie. Podczas katastrofy uwięziony został pod gruzami domu, a uratowany dopiero po wielu godzinach. Jego siostra zmarła, nie miała tyle szczęścia co reszta rodziny(…)
Już w 1991 roku Zhang Minjie został absolwentem Centralnej Akademii Sztuki w Pekinie i odkrył swój charakterystyczny styl. Jest on rozpoznawalny na pierwszy rzut oka dzięki charakterystycznej atmosferze „ścisku”, osiągniętej poprzez obsesyjne powtarzanie elementów – ludzi, koni lub fragmentów ścian i murów. Swoisty horror vacui , w którym każdy centymetr kwadratowy powierzchni jest wypełniony szczegółami, przedstawia kompulsywną aktywność zarówno w przygotowaniu matrycy, jak i prowadzeniu narracji. Wiele z tych pierwszych prac graficznych Zhanga ukazywało żołnierzy i prostych ludzi, obrazując działania anonimowej fortecy lub miasta, które wygląda jak scena. W dziełach tych szczególną uwagę zwracającą identyczne kostiumy postaci i ich wymowne gesty. Zdradzają one przywiązanie artysty do szczegółu i udowadniają jego umiejętność obserwacji jako scenografa, są jednak dalekie od przedstawiania codziennego życia. Powtarzające się figury urozmaicają dwuwymiarowość grafiki indywidualnymi osobistymi rytmami opartymi na odpowiednich wzorach. Przejmujące kompozycje, doskonale zorganizowane i kontrolowane, odzwierciedlają wyrafinowany projekt artystyczny, czasami nasycony nutą surrealistyczną(…)
Prace graficzne Zhanga Minjie są jak magiczny napój wykonany przy użyciu kilku komponentów, które po wymieszaniu wybuchną, tworząc coś wyraźnie współczesnego i równocześnie zakorzenionego w tradycji. Artysta jest przede wszystkim malarzem i grafikiem, ale także rzemieślnikiem z kunsztownym talentem technicznym i rysunkowym. Jego duże, panoramiczne kompozycje sugerują wizję świata świadomego swojego dziedzictwa technicznego i kulturowego. Skupiają w warstwie narracyjnej zarówno głębokie doświadczenia osobiste jak i historyczne wydarzenia kraju. W ten sposób – poprzez ponowne wykorzystanie tradycyjnej estetyki zachodniej i wschodniej – Zhang zajmuje się wiecznie ewoluującą teraźniejszością chińskiego społeczeństwa, polityki, gospodarki i kultury.
Tołstoj wypowiedział kiedyś słynne słowa, że gdy malujesz swą wieś, malujesz cały świat. Zhang Minjie, poprzez liczne obrazowania swojej „wsi”, przedstawia wnikliwą i uniwersalną wizję świata. Wizję o niekończących się dychotomiach wolności/ucisku, smutku/radości oraz życia lub śmierci, wyróżniającą jego niezwykły dorobek artystyczny przemawiający do nas z niezwykłą siłą.