Feliks „Manggha” Jasieński i jego kolekcja

ZBLIŻENIE. Feliks „Manggha” Jasieński i jego kolekcja to jubileuszowa wystawa Muzeum Manggha, która prezentuje fenomen tego niezwykłego kolekcjonera. Struktura ekspozycji nawiązuje do mieszkania Jasieńskiego, do jego dużego salonu, gdzie sztuka i rzemiosło artystyczne stanowiły jedno, niezależnie od czasu i długości geograficznej, w której powstawały. I tak w kilku przestrzeniach tematycznych, w kilku „zbliżeniach” przedstawimy wybrane, charakterystyczne elementy jego zbioru. W jednej z nich prezentujemy „instalację” z militariów, gdyż to one były dla „Mangghi” elementem walki o styl narodowy i to one stanowią o specyfice i wyjątkowości jego kolekcji, ponieważ odgrywają w niej najważniejszą (obok drzeworytów) rolę. Przypomnimy tylko słynną wypowiedź Jasieńskiego, która znakomicie to ilustruje:


Kolejne „zbliżenia” ukazują stosunek do Japończyków i kolekcjonera do Natury: zwoje z wyobrażeniami ptaków i kwiatów (kachō-ga) oraz krajobrazów, nigdy dotąd niepokazywane; do buddyzmu, przenikającego i kreującego niemal każdy element życia i kultury Japończyków, stanowiący klucz do jej i ich zrozumienia; do rzemiosła artystycznego. W przestrzeni Galerii Europa – Daleki Wschód po raz pierwszy w historii Muzeum Manggha zaistnieje – jak w mieszkaniu Jasieńskiego – sztuka japońska i chińska, polska i europejska, dawna i nowa, po prostu Sztuka.

Feliks „Manggha” Jasieński (1861–1929), największy polski kolekcjoner, zamieszkał w Krakowie na początku roku 1902 w kamienicy na rogu Rynku i ulicy Świętego Jana 1 i niebawem miejsce to stało się dla miłośników sztuki jednym z najważniejszych w tym mieście. Odwiedzane i zwiedzane, wielokrotnie fotografowane, jego mieszkanie-muzeum doczekało się także entuzjastycznych opisów. Wnętrze przyciągało rozmaitością zbiorów sztuki Wschodu i Zachodu, sztuki współczesnej i dawnej, ludowej i profesjonalnej; fascynowało współczesnych bogactwem i dostępnością, mogło służyć porównawczym studiom cywilizacji oraz stanowiło niezwykłą rekwizytornię nie tylko realnych artystycznych przedmiotów, ale też artystycznych motywów i inspiracji, jej idealny model. Swoją konsekwentną działalnością Jasieński decydująco wpłynął na kształt Młodej Polski i rozwój japonizmu.

Kolekcja Jasieńskiego liczy 15 tysięcy eksponatów, gromadzi znakomite dzieła sztuki polskiego modernizmu (obrazy Malczewskiego, Wyspiańskiego, Podkowińskiego, Pankiewicza, Wyczółkowskiego, Weissa, Boznańskiej, Stanisławskiego, Ślewińskiego i innych); europejskiej grafiki (między innymi Rembrandta, Goi, Redona i Gauguina); a także unikatowe zbiory tkanin, sztuki ludowej, rękodzieła i meblarstwa. Jej najważniejszy dalekowschodni trzon to około 7000 obiektów sztuki japońskiej, w tym 5200 drzeworytów ukiyo-e, około 1000 militariów, niewielki zbiór malowideł, rzeźby i ceramiki, tkaniny, wyroby z laki i emalii, brązy i wiele innych. Znajdują się w niej także przedmioty z Chin, Indii i Indonezji.