Nade wszystko jednak pociągała i pociąga Strumiłłę Azja. Jej wielkość, rozległość, przeszłość, skale, kontrasty. […] Z wyprawami alpinistycznymi przemierzył Mongolię i Nepal. Zna dobrze Indie, Chiny i Wietnam. Wszędzie tam gromadził dokumentację jedyną w swoim rodzaju: trofea, wytwory kultury i garście minerałów, dziesiątki tysięcy fotografii, setki rysunków, zapiski, wiersze. Wszystko to jest potrzebne, wszystko się wzajemnie dopełnia. „Fotografia zachowuje powierzchnię zjawisk, rysunek drąży ich istotę. A zawsze są rzeczy, które na to zasługują”. Notatka zachowuje imiona miejsc i ludzi, daty, obserwacje techniczne. W wierszu ocalić można nastrój, błysk refleksji, przelotne a ważne skojarzenia.

 

W 2015 roku Muzeum Manggha otworzyło nową przestrzeń: Galerię Europa – Daleki Wschód. Jej zasadnicza idea – wzajemne oddziaływanie Wschodu i Zachodu – opiera się na zderzeniu kultur, wyraża się w napięciu, jakie powstaje na styku cywilizacji. Program Galerii akcentuje to, co łączy, a nie to, co dzieli. Jak pisze Bogna Dziechciaruk-Maj, dlatego „w podejściu do Dalekiego Wschodu staramy się unikać postkolonialnego sposobu myślenia i perspektywy orientalizmu; odchodzimy od obciążonych negatywnie pojęć opartych na stereotypach, lękach, uprzedzeniach”. Pomysłodawcami idei budowy Galerii byli fundatorzy Mangghi Krystyna Zachwatowicz i Andrzej Wajda. I to właśnie Andrzej Wajda, zastanawiając się nad programem nowej instytucji, zgłosił – jako oczywisty, wręcz naturalny – pomysł wystawy Andrzeja Strumiłły, jego dzieł inspirowanych podróżami na Daleki Wschód. Muzeum Manggha, wypełniając testament Andrzeja Wajdy, zaprasza na wystawę Andrzej Strumiłło. Azja, będącą kolejną prezentacją zachodnich fascynacji sztuką i kulturą Dalekiego Wschodu.

Andrzej Strumiłło, malarz, grafik, rzeźbiarz, fotograf, pisarz i poeta, artysta wszechstronny, o olbrzymim i różnorodnym dorobku artystycznym, pracuje i wypowiada się w wielu tworzywach i technikach. Mieszka i tworzy w Maćkowej Rudzie na Suwalszczyźnie. W Suwałkach od 2008 roku działa jego autorska galeria, sfinansowana ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, prezentująca twórczość tego wszechstronnego artysty, a także część jego kolekcji azjatyckiej – drzeworyty, druki, ceramikę, przedmioty kultu, przedmioty codziennego użytku.

W swoich pracach Strumiłło łączy różne wątki i porządki, swobodnie operując zarówno językiem poetycko-metaforycznym, jak i abstrakcyjnym, tworząc kontemplacyjne, nasycone egzystencjalną refleksją przestrzenie. O sobie samym mówi, iż jest „artystą pogranicza żywiołów, tych ukrytych w naturze i tych drzemiących w człowieku, budowniczym cywilizacji”.

Decydujący, wręcz formatywny wpływ na jego dojrzałą twórczość miały podróże na Daleki Wschód. Tak wspomina malarz swoje pierwsze doświadczenia:

 

 

W Pekinie miałem swą pierwszą wystawę w ramach wymiany kulturalnej. Był rok 1954. Na doświadczenia awangardy Władysława Strzemińskiego, u którego uczyłem się w Łodzi, i kolorystów z krakowskiej ASP, gdzie kończyłem studia, nałożyły się kaligrafia, symbol, lapidarny skrót, tajemnica tysiącletnich warstw rozcieranego na kamieniu tuszu. To mnie zafascynowało.

 

 

Z pierwszych wypraw przywoził charakterystyczne rysunki reportażowe, podobne do tych, które podczas podróży na Daleki Wschód tworzył Julian Fałat. Ludzie i krajobrazy, intrygująca egzotyczną „innością” architektura, podpatrzone obyczajowe sceny. Interesowała go także azjatycka – chińska i japońska – estetyka, kaligrafia, stenograficzna umiejętność notowania rzeczywistości. Mógłby powiedzieć, za Henrim Michaux: „Chińskie malarstwo wchodzi we mnie głęboko, przemienia mnie. Gdy tylko je oglądam, zdobywa mnie świat znaków i linii”.

Na wystawie w Muzeum Manggha, w Galerii Europa – Daleki Wschód, prezentujemy między innymi reportażowe rysunki z podróży do Wietnamu, Mongolii, Indii, Nepalu, Chin i Syrii, prace z serii Katalog, którym towarzyszy instalacja z kamieni, cykl Symbole lamajskie, granitowe rzeźby Adsum i Om oraz fotografie z serii Medytacje. W tych wyrafinowanych, uproszczonych dziełach Andrzeja Strumiłły spotykają się dwie odmienne duchowości: Wschodu i Zachodu, przenikając się wzajemnie, konstruując miejsca wspólne, skupienia i medytacji.