Wystawa

Bijutsu sekai / Świat sztuki

Gmach główny
17.09.2025 - 16.11.2025

Wernisaż: 16.09.2025, 18.00

Scenariusz i aranżacja plastyczna wystawy: dr hab. Anna Król, prof. ASP

Z kolekcji Muzeum Manggha. Dar Raymonda Milewskiego

Muzeum Manggha prezentuje wyjątkowy i nieznany polskiej publiczności aspekt sztuki japońskiej epoki Meiji: czasopismo artystyczne „Bijutsu Sekai” (Świat Sztuki), będące autorskim dziełem Watanabego Seiteia (1852–1918) oraz mistrzowskie kuchi-e i sashi-e do rozmaitych publikacji.

Kuchi-e, czyli frontyspisy tworzone w latach 1890–1910 do japońskich powieści romantycznych i magazynów literackich, były skierowane przede wszystkim do kobiet. Otwierały książki, stanowiąc wprowadzenie w treść, niekiedy umieszczano je w wysokonakładowych czasopismach, na przykład w magazynie „Bungai Kurabu” (Klub Literacki). Zazwyczaj były to drzeworyty barwne wysokiej jakości artystycznej, przedstawiające przede wszystkim piękne kobiety (bijin). W strategii wydawnictw kuchi-e odgrywały kluczową, promocyjną rolę – decydowało to o sprzedaży, a w konsekwencji o nakładzie wydawanej publikacji. Dlatego też poszukiwano nowych środków wyrazu, odpowiednich dla świata okresu Meiji, i nowych artystów – należał do nich Watanabe Seitei.

Obok kuchi-e ważne były ilustracje (sashi-e) zamieszczane w czasopismach, między innymi w artystycznym piśmie „Bijutsu Sekai”, poświęconym sztuce dawnej i nowej. Wiele drzeworytów wymontowanych z kolejnych numerów funkcjonuje jako samodzielne dzieła sztuki.

Na wystawie prezentujemy 24 numery czasopisma (są to jedyne egzemplarze w Polsce) oraz ilustracje z Historii Japonii w obrazach, a także sashi-e i kuchi-e. Towarzyszą im wybrane numery „Chimery”, polskiego pisma artystycznego wydawanego w Warszawie w latach 1901–1907 przez Zenona Przesmyckiego (Miriama).

Wszystkie eksponaty pochodzą z kolekcji Muzeum Manggha z daru Raymonda Milewskiego, stanowiąc kontekst dla prezentowanej w tym samym czasie twórczości Mizuna Toshikaty.

„Bijutsu Sekai” (Świat Sztuki)

W 1890 roku w Tokio powstało ilustrowane pismo „Bijutsu Sekai” (Świat Sztuki), poświęcone sztuce dawnej i nowej, wydawane przez oficynę Shunyōdō. Tokutarō Wada, jej założyciel, z polecenia pisarza Sanmaia Miyazakiego, mianował Watanabego Seiteia redaktorem naczelnym. Artysta starannie dobrał współpracowników: najlepszych drzeworytników (horishi), takich jak Tokujirō Gotō, który był odpowiedzialny za wszystkie numery, i drukarzy (surishi) – Ichimasu Yoshida (1–10, 17–20), Kakutaro Komatsu (14–16). Pierwszy numer ukazał się w grudniu 1890 roku, ostatni, 25., w styczniu 1895. Kolejne numery pojawiały się nieregularnie, a co dwa tygodnie projektowano nową okładkę.

W piśmie zamieszczono teksty o sztuce i kulturze, ilustracje (sashi-e) przedstawiające zarówno sceny historyczne, jak i rodzajowe. „Bijutsu Sekai” było otwarte dla sztuki różnych epok: prezentowano reprodukcje dzieł dawnych mistrzów, takich jak Hokusai, Utamaro czy Itō Jakuchi, oraz współczesnych, między innymi ostatni, 25. numer był w całości poświęcony Seiteiowi. Znalazł się tam zbiór Seitei kachō gafu oraz biografia artysty autorstwa Sanmaia Miyazakiego. Czasopismo to było w istocie ilustrowaną książką artystyczną.

„Bijutsu Sekai” było autorskim dziełem Seiteia. Artysta starannie dobierał współtwórców, dbał o najwyższy poziom ilustracji. Tworząc czasopismo, być może inspirował się „La Vie Moderne”, którego był artystycznym współpracownikiem. Wiele drzeworytów – różnych autorów, m. in. wymontowanych z kolejnych numerów funkcjonuje jako samodzielne dzieła sztuki.

Artysta odniósł spektakularny sukces, tworząc ilustracje do powieści Bimyō Yamady Kōchō (Motyl). Wyobrażały one nagie postaci (ratai-ga). Seitei znakomicie się odnalazł, rysując sceny z ludźmi lub z samotnymi kobietami, tworząc mistrzowskie frontyspisy. Te wyrafinowane kompozycje cechuje przemyślana, subtelna kolorystyka i perfekcyjna technika. Malarz bijin-ga (obrazów pięknych kobiet) Kiyokata Kaburaki, (1878–1972), zafascynowany frontyspisami i ilustracjami Seiteia, powiedział: „Byłem zafascynowany cienkimi czystymi liniami, namalowanymi płynnie bez wahania, z delikatnością i świeżością”. Kaburaki dostrzegł siłę kolorystyki Seiteia, mówiąc o czarownym uroku

[…] czerni laki, pogodnego błękitu nieba, głębokiej, głębokiej czerwieni. Używając delikatnych pędzli niczym nierozwikłanej jedwabnej przędzy, splatał te trzy barwy i tworzył przepiękny efekt. W tym względzie nie miał sobie równych.

W kolekcji Muzeum Manggha znajduje się zbiór mistrzowskich frontyspisów Seiteia, między innymi do powieści Yasuda Sakubei Namiroku Murakamiego (1894), Meguro monogatari (kōdan) Sanmaia Miyazakiego i Ezonishiki Gyōtenshiego Takedy.

NEWSLETTER
!Wypełnij to pole
!Wypełnij to pole