Wystawa

East-East. Wystawa sztuki współczesnej z Japonii

Galeria Europa – Daleki Wschód
26.04.2025 - 10.08.2025

Wernisaż: 25.04.2025, 18.00

Kurator: Paweł Pachciarek Aranżacja wystawy: Dominik Lisik Identyfikacja wizualna: Marta Gawin Patronat honorowy: Ambasada Japonii w Polsce
Wystawa prezentować będzie prace współczesnych artystek i artystów poprzez odniesienie do pojęcia Wschodu w kontekście politycznym i kulturowym. Do wystawy zaproszeni zostali następujący artyści i artystki: Mami Kosemura, Mitsuo Kim, Rui Mizuki, Tomoko Sauvage, Ewelina Skowrońska oraz Urara Tsuchiya. Część z artystów mieszka i pracuje w Japonii, cześć mimo japońskich korzeni i powiązań balansuje pomiędzy Wschodem i Zachodem.

Przedstawiona narracja ma stanowić pretekst do przeanalizowania wyznaczników budujących społeczne pojęcie o Wschodzie jako określonym konstrukcie myślowym. Kuratorzy wystawy z zaproszonymi artystami i artystkami odwołują się do istniejącego w świadomości społecznej, a opartego w znacznej części na podłożu historycznym, podziału Wschód – Zachód. Badają sposób postrzegania granic, w którym racjonalny, rozwinięty i owity świetlistą aurą Zachód zaczął funkcjonować jako opozycja do przybierającego wizerunek niejednorodnego, pokrytego cieniem i pozostającego na marginesie Wschodu. W tej perspektywie, zarówno Polska jak i Japonia reprezentują Wschód.

Podróż, w którą zostajemy zaproszeni staje się więc nie tylko pretekstem do szukania powiązań i analogii pomiędzy tymi dwoma krajami, ale także walki z utartymi schematami. To wędrówka po tym co nieznane, zmitologizowane i często nienazwane, oparta z jednej strony na zmierzaniu do wnętrza tego, co nas konstytuuje, z drugiej – na szukaniu niuansów i odcieni szarości w tym, co przywykliśmy czytać jako czarno-białe.
______________________________________________
 
„Wschód i Zachód nie są odrębnymi światami, ale biegunami tej samej rzeczywistości, które wciąż się spotykają i przekształcają”.
Octavio Paz – Podwójna tożsamość

Współczesna refleksja nad Wschodem wymaga wyjścia poza kolonialne i eurocentryczne ramy. Choć przez wieki Wschód był definiowany z zewnątrz jako przeciwieństwo Zachodu, jest on przestrzenią wielogłosowego dialogu, w której sam staje się narratorem swojej historii. Zmiana perspektywy pozwala dostrzec, że Wschód to nie statyczny konstrukt, lecz dynamiczny podmiot współkształtujący globalną kulturę.

Wystawa East-East w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha zaprasza do eksploracji tego, czym Wschód jest dziś – w kontekście sztuki, kultury i duchowości. To nie tylko kierunek na mapie, lecz także koncepcja i symbol, które od wieków inspirują i budzą niepokój.

Jak zauważył Edward Said w Orientalizmie, Wschód od wieków odgrywał rolę lustra, w którym Zachód definiował samego siebie. To miejsce projekcji – zarówno lęków, jak i marzeń. Egzotyczny Orient, duchowy Wschód czy tajemnicza, irracjonalna przestrzeń inności stały się symbolami tego, co Zachód postrzegał jako swoje przeciwieństwo.

Jednak przywoływanie Wschodu służyło Zachodowi nie tylko jako sposób na określenie własnej tożsamości, ale również jako narzędzie deprecjacji lub dowartościowania. W zależności od kontekstu Wschód mógł być postrzegany jako świat zacofany i prymitywny – opóźniony w rozwoju wobec dynamicznej nowoczesności Zachodu – albo przeciwnie, jako źródło duchowej głębi, harmonii i nieprzeniknionej mądrości, której Zachodowi brakowało. To elastyczna narracja, zmieniająca się w zależności od politycznych, kulturowych i społecznych potrzeb.

Dla wielu Wschód to wszystko, co znajduje się poza granicami Zachodu – od Polski po Japonię, od Azji Południowej po Wschodnią. Ta uproszczona percepcja buduje obraz Wschodu jako jednorodnej, odległej przestrzeni. Tymczasem Wschód to mozaika tradycji, historii i doświadczeń, różnie postrzegana w zależności od miejsca i kontekstu.

Wschód to nie tylko geografia, ale także sposób myślenia i doświadczania rzeczywistości. Wystawa East-East podkreśla tę wielowymiarowość, ukazując sztukę jako narzędzie dialogu i redefinicji tożsamości.

Artyści przywracają głos swoim historiom, odsłaniając to, co przez lata było marginalizowane. Ich prace kwestionują stereotypy i proste podziały, wskazując, że granice między kulturami i tradycjami są płynne, a przeszłość nieustannie splata się z teraźniejszością i przyszłością.

East-East to wystawa, która skłania do refleksji nad tym, czym jest Wschód – jako przestrzeń, idea i doświadczenie. Zachęca do redefinicji granic, podważania schematów i dostrzeżenia, że Wschód to nie odległy konstrukt, lecz żywa, dynamiczna rzeczywistość, będąca częścią naszej wspólnej historii i współczesności.
Paweł Pachciarek

Artyści

Mami Kosemura 小瀬村真美 (ur. 1975, prefektura Kanagawa)

Artystka wizualna, której twórczość łączy malarstwo, fotografię i wideo, podejmując refleksję nad relacją między obrazem a rzeczywistością. Ukończyła studia licencjackie (1999) i magisterskie (2001) na Wydziale Malarstwa Uniwersytetu Sztuk w Tokio, a w 2005 roku uzyskała tam stopień doktora sztuk pięknych w dziedzinie malarstwa.

Kosemura czerpie inspirację z siedemnastowiecznego malarstwa europejskiego, zwłaszcza z twórczości mistrzów takich jak Caravaggio i Francisco de Zurbarán. Jej prace to swoista podróż przez historię sztuki, gdzie tradycja spotyka się z nowoczesnością.

Prezentowane na wystawie prace to kilka odrębnych serii, w których artystka wykorzystuje współczesne techniki, by nadać nowy kontekst tradycyjnym motywom. W serii Bankiet (2018) dokumentuje powolny rozkład owoców i kwiatów, budując wizualną metaforę przemijania. Pozory (2018), poprzez siedem kompozycji kwiatowych, ukazują subtelne zmiany, które ujawniają kruchość życia i złudność tego, co pozornie trwałe. W Draperii (2013–2014) Kosemura koncentruje się na tkaninach, przekształcając ich fałdy w pejzaże światła i cienia. Jej prace prowokują pytania o to, co jest przedstawieniem, co rzeczywistością, a co jedynie ulotnym obrazem utkanym z percepcji i pamięci.

Mitsuo Kim 金光男 (ur. 1987, Osaka)

Artysta wizualny eksplorujący tematy tożsamości, migracji i przynależności kulturowej. Jako trzeciopokoleniowy zainichi – Koreańczyk urodzony i wychowany w Japonii – w swojej twórczości bada napięcia między pamięcią, historią i osobistym doświadczeniem. Studiował na Uniwersytecie Sztuki i Dizajnu w Kioto, kończył studia magisterskie na Uniwersytecie Sztuk Miasta Kioto. Jego praktyka opiera się na eksperymentach z obrazem i materią, w których często wykorzystuje technikę sitodruku na panelach pokrytych parafiną, przekształcając rodzinne fotografie w efemeryczne, zdeformowane kompozycje.

Na wystawie East-East Kim prezentuje instalację z łodzią – motywem wielokrotnie pojawiającym się w jego twórczości. Łódź, wypełniona woskiem, staje się metaforą podróży, migracji i poszukiwania własnego miejsca. Jest nie tylko symbolem drogi, którą przodkowie artysty przebyli z Korei do Japonii, ale również wyrazem osobistego poczucia dryfowania między różnymi systemami tożsamościowymi. Dodatkowo prezentowane grafiki, poddane kontrolowanej erozji poprzez proces topienia wosku, odzwierciedlają niestabilność i niejednoznaczność jego własnej tożsamości jako zainichi.

Rui Mizuki 水木塁 (ur. 1983, Kioto)

Artysta wizualny, którego twórczość obejmuje instalacje, rzeźby, obrazy oraz grafiki. W 2006 roku ukończył Uniwersytet Sztuk Miasta Kioto, a w 2016 roku uzyskał stopień doktora na kierunku sztuk medialnych na tej samej uczelni. W swojej twórczości Mizuki bada procesy erozji i przejściowości krajobrazu w zurbanizowanych przestrzeniach, traktując je jako organizm podlegający nieustannej transformacji.

Na wystawie East-East artysta przygląda się fenomenowi japońskich coin parkings – niewielkich, samoobsługowych parkingów, które zastępują skwery, puste działki czy niegdyś użytkowane przestrzenie. Logika maksymalizacji zysków i optymalnego wykorzystania terenu sprawia, że te małe, niepozorne obiekty stają się znakiem ekonomicznej supremacji nad społecznością i naturą. Prezentowana na wystawie instalacja przypomina typowy japoński parking, z którego „wyrastają” chwasty – delikatne i przezroczyste wydruki 3D. Obecność chwastów, zwykle przypadkowa, funkcjonująca gdzieś na marginesie, jest wyrazem mikrooporu natury, przypominającej, że nawet w najbardziej zurbanizowanym otoczeniu życie nadal znajduje szczeliny, w których może się zakorzenić.

Tomoko Sauvage トモコ・ソヴァージュ (ur. 1978, Jokohama)

Artystka dźwiękowa i performerka, eksplorująca związki między wodą, dźwiękiem, czasem i przestrzenią. Studiowała muzykę w Nowym Jorku i we Francji, gdzie obecnie mieszka i pracuje. Jej kompozycje badają zjawiska rezonansu, przypadku i efemeryczności dźwięku, często łącząc aspekty medytacyjne z performatywną improwizacją.

W ramach East-East Sauvage zaprasza widzów do przestrzeni, w której czas, dźwięk i materia splatają się w harmonijną narrację o ulotności i przemijaniu. Praca Buloklok nawiązuje do tradycyjnych japońskich zegarów kadzidłowych z okresu Edo (1603–1868) odmierzających czas spalającymi się liniami kadzidła. Sauvage przekłada tę historyczną koncepcję na swój współczesny język wyrazu, zastępując ogień i kadzidło wodą. Buloklok to instalacja, w której dźwięk spadających kropli i powolne parowanie cieczy stają się dźwiękowym odpowiednikiem upływu czasu. Szklane naczynia wypełnione wodą tworzą nieustannie zmieniający się krajobraz akustyczny, gdzie każda kropla wyznacza rytm – nie regularny i precyzyjny, lecz zmienny i organiczny, podporządkowany naturalnym procesom.

Ewelina Skowrońska (ur.1980, Wrocław)

Jej praktyka artystyczna lokuje się na styku malarstwa, tkaniny i procesów organicznych oraz poszukiwań alternatywnych sposobów nadawania znaczenia temu, co ulotne, codzienne i marginalizowane. Ukończyła nauki polityczne na Uniwersytecie Wrocławskim oraz sztuki wizualne na Uniwersytecie Sztuk w Londynie. Przez ostatnie dziesięć lat mieszkała w Japonii.

Na wystawie East-East prezentowane są monumentalne płachty jedwabiu, barwione roślinnymi ekstraktami, które artystka często sama odnajduje w przyrodzie, a także cykl akwareli będących świadectwem transformacji, zarówno osobistej, jak i materialnej oraz fizycznej. Skowrońska odwołuje się do tradycji amuletów, totemów i talizmanów – obiektów, które w dawnych wierzeniach funkcjonowały jako narzędzia ochronne, transformacyjne i magiczne. Nie rekonstruuje jednak rytuałów w sposób dosłowny, lecz nadaje im nowy kontekst, w którym magia staje się kategorią epistemologiczną – sposobem poznania i organizowania rzeczywistości poza racjonalnym dyskursem. Jej tkaniny nie są więc prostą rekonstrukcją dawnych wierzeń – są próbą ich aktualizacji, przekierowania ich znaczenia na współczesne lęki i potrzeby.

Urara Tsuchiya 土屋 うらら (ur. 1979, Osaka)


Artystka wizualna, której praktyka obejmuje ceramikę, wideo, fotografię i performance. Studiowała na Uniwersytecie w Glasgow, a obecnie mieszka i pracuje między Japonią a Wielką Brytanią. Tworzy obiekty ceramiczne, często przyjmujące formę wazonów, na których umieszcza figury ludzkie o ekspresjach balansujących na granicy rozkoszy, absurdu i niepokoju. To sztuka, która nie pozwala na obojętność – uwodzi miękkimi liniami i błyszczącą powierzchnią szkliwa, a jednocześnie kwestionuje nasze wyobrażenia o tym, co codzienne i bezpieczne.

Na wystawie East-East prezentowana jest seria waz oraz obiektów ceramicznych, które prowokują, poruszając się po obszarach napięć i społecznych ograniczeń, testując naszą tolerancję na niewygodne narracje. Artystka podważa konwencjonalne hierarchie, igra z tym, co postrzegamy jako „stosowne” i „niewłaściwe”. Poprzez groteskę i humor wystawia na próbę naszą skłonność do normalizacji określonych ról społecznych, stawiając pytania o mechanizmy kontroli, pożądania i wykluczenia.
NEWSLETTER
!Wypełnij to pole
!Wypełnij to pole