W ostatnich latach w Polsce mamy do czynienia z ciekawym zjawiskiem kulturowym. Trudno zdefiniować je wyłącznie jako modę, choć w medialnym uproszczeniu tak funkcjonuje.

Z zaciekawieniem krytycy i historycy dizajnu obserwują silny powrót do estetyki powojennego wzornictwa, szczególnie w aranżacji prywatnych wnętrz i komercyjnych lokali użytkowych. Prym w tej tendencji wiodą tak zwane polskie klasyki dizajnu – meble, głównie krzesła, fotele, komody, mniejsze meblościanki i akcesoria do wnętrz produkowane w Polsce Ludowej. Przedmioty niegdyś źle kojarzone, bo reprezentujące upolitycznioną estetykę, dzisiaj zachwycają młodych kolekcjonerów zaklętym w nich czarem minionej epoki – czasów, które znają wyłącznie z filmów dokumentalnych i z rodzinnych przekazów.

Na ten zjawiskowy powrót do powojennego wzornictwa złożyło się kilka decydujących czynników, formujących się w falę, która ponownie wyniosła zapomniane przedmioty do życia. Zanim jeszcze rynek wydawniczy zasypały podręczne, kolorowe albumy o dizajnie z PRL-u, zanim w muzeach pojawiły się wystawy promujące dorobek materialny tamtej epoki, do Polski przez zachodnią granicę przedarła się moda na recycling. W dużych polskich miastach w połowie lat dziewięćdziesiątych minionego stulecia zaczęły się pojawiać pierwsze kluby i kawiarnie w „stylu berlińskim”, wyposażone w tańsze i łatwiej dostępne rodzime meble z odzysku. Przedmioty te zyskały również uznanie w środowisku artystów i ludzi kultury, oni także na zachodnią modłę tworzyli własne eklektyczne i dekadenckie przestrzenie mieszkalne. Dopiero kiedy minęła narodowa fascynacja meblami ze szwedzkiej sieciówki, a w środowisku projektantów narodził się sen o Polsce jako drugiej Skandynawii, wtedy zaczęto sięgać do naszych „klasyków” wzornictwa.

Przedsiębiorczy kolekcjonerzy zdobywali meble wystawione na osiedlowych śmietnikach, by następnie odnowić je i sprzedać, a drobniejsze akcesoria wcześniej dostępne na targach staroci zaczęły się pojawiać w antykwariatach, galeriach, a wreszcie na aukcjach polskiego dizajnu. Na bazie wdrożonych wzorów mebli z minionej epoki powstało kilka luksusowych marek, a więksi polscy producenci wprowadzili do swej oferty siedziska zbliżone do Fotela 366 Józefa Chierowskiego, czy Krzesła 200-190 Rajmunda Hałasa.

Coś, co wydawało się chwilowym trendem, opartym na nostalgii, prawdopodobnie wydobyło silną potrzebę odnajdywania tożsamości kulturowej w materialnej tkance naszego najbliższego otoczenia. Powrót do rodzimych historycznych wzorów i odrzucenie dogmatu „nowości” dużo mówi o młodych pokoleniach konsumentów.

Spotkanie rozpocznie się w czwartek, 20 czerwca 2024 roku o godzinie 18.00 w sali audiowizualnej w głównym budynku Muzeum Manggha. Nie obowiązują zapisy. Koszt udziału: 5 zł za osobę. Płatności dokonuje się stacjonarnie w recepcji od wtorku do niedzieli oraz w dniu spotkania w godzinach 10.00–17.30 lub online. Liczba miejsc ograniczona. Prosimy o przyjście z co najmniej 15-minutowym wyprzedzeniem. Zachęcamy do zapoznania się z całym harmonogramem cyklu.

Partnerem wydarzenia jest Geberit.


     Agata Szydłowska, dr. Badaczka, autorka książek, kuratorka. Absolwentka historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, Szkoły Nauk Społecznych przy Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. Wykłada na Wydziale Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Autorka artykułów i książek, m.in.: Futerał. O urządzaniu mieszkań w PRL-u, Paryż domowym sposobem i Od solidarycy do TypoPolo. Współtwórczyni wieloletniego projektu badawczego Zoepolis.

     Daniel Stoiński, kulturoznawca, pasjonat i czeladnik tradycyjnego rzemiosła, właściciel autorskiej pracowni renowacji mebli Daniel Stoiński Redesign oraz sklepu z powojennym designem Pikasy Sklep. Od lat prowadzi stolarsko-tapicerskie warsztaty i szkolenia m.in. na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Ekspert w programie telewizyjnym TV4 Łowcy skarbów. Kto da więcej. Prywatnie kolekcjoner powojennego wzornictwa.


Dominik Lisik, dr. Projektant, kurator i krytyk dizajnu. Absolwent Wydziału Form Przemysłowych i Wydziału Architektury Wnętrz krakowskiej ASP oraz londyńskiej AA School of Architecture. Doktorat obronił na Wydziale Wzornictwa ASP w Warszawie. W latach 2009–2016 redaktor w kwartalniku projektowym „2+3D”, a między 2012 a 2023 rokiem wykładał na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie. Stale współpracuje z Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha.


Uprzejmie prosimy o zapoznanie się z Regulaminem wydarzeń edukacyjnych. Rezerwując miejsce w grupie zajęciowej, Uczestnik zgadza się na warunki opisane w Regulaminie.